Τουρκια και Ευρωπαικη Ενωση

Η είσοδος της Τουρκίας στην Ε.Ε., υπονομεύει οιωνεί την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση

Θα επικεντρωθώ στο θέμα «Ευρώπη και τουρκική υποψηφιότητα». Θέλω, ωστόσο, προκαταβολικά να υπογραμμίσω ότι η τουρκική υποψηφιότητα συμπυκνώνει και εκφράζει όλα τα στρατηγικά διλήμματα που εγείρει η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Τι θα είναι, δηλαδή, αύριο ενωμένη Ευρώπη;

Πρώτα απ’ όλα υπάρχει η πολιτισμική διάσταση. Πριν απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα πρέπει να πούμε ότι η Ευρώπη δεν έβαλε ποτέ στον εαυτό της ένα πολύ σημαντικό ερώτημα. Όλοι ξέρουν ότι αρχίζει από τον Ατλαντικό. Ποτέ δεν απάντησε στο ερώτημα: πού τελειώνει; Αυτό δεν έγινε διότι τους ξέφυγε, δεν το σκέφτηκαν. Υπάρχει αμηχανία ως προς την απάντηση. Γιατί η Ευρώπη γεννήθηκε και έζησε πολλά από τα χρόνια της νιότης της στον Ψυχρό Πόλεμο, που είχαμε μια διχασμένη Ευρώπη, και, μετά το 1991, όπου ο Ψυχρός Πόλεμος δεν υπήρχε, υπήρχε η μετεξέλιξη του προβλήματος. Δεν υπήρχε μεν Σοβιετική Ένωση και Ανατολικός Συνασπισμός, υπήρχε όμως η μεγάλη Ρωσία. Στα γόνατα η αρκούδα, αλλά παρέμεινε μεγάλη, και με τη βοήθεια των υψηλών τιμών της ενέργειας, επί Πούτιν, είδαμε ότι σηκώθηκε όρθια και ζήτησε αυτά που αναλογούν στο μέγεθος και στον όγκο της. Η Ευρώπη λοιπόν δεν μπορεί να συμπεριφερθεί στη Ρωσία σαν να είναι μια οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα. Για την ακρίβεια, δεν μπορεί να την αφομοιώσει. Άρα υπάρχει ένα θέμα. Και από τη στιγμή που υπάρχει θέμα με τη Ρωσία, υπάρχει θέμα και με τις χώρες οι οποίες βρίσκονταν στην αυλή της Ρωσίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν ετέθη το ερώτημα του πού τελειώνει ανατολικά η Ευρώπη.

Πάνω σε αυτή την αμηχανία και σύγχυση παίχτηκαν ορισμένα παιχνίδια. Η τουρκική υποψηφιότητα έχει έναν πολύ ισχυρό ατζέντη: τις ΗΠΑ. Μη φανταστείτε ότι οι Αμερικανοί το κάνουν από φιλοτουρκισμό. Καθόλου. Οι Αμερικανοί θέλουν μια Ευρώπη που να μη σηκωθεί πάνω από το επίπεδο της ζώνης ελεύθερων συναλλαγών, άντε και της σημερινής διακρατικής συνεργασίας. Δεν θέλουν μια πραγματικά ενωμένη Ευρώπη. Ο λόγος που δεν το θέλουν είναι, νομίζω, προφανής και κατανοητός, παρότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει απ’ όταν αυτή η σκέψη κυριαρχούσε στα στρατηγικά μυαλά της Ουάσιγκτον. Δεν θέλουν έναν ισχυρό οικονομικό ανταγωνιστή, ο οποίος θα γίνει μοιραία και πολιτικός ανταγωνιστής όταν ενωθεί και χειραφετηθεί πολιτικά. Αυτές είναι οι σκέψεις της περιόδου όταν το παιχνίδι παιζότανε πιο στενά, δηλαδή παιζόταν μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης, άντε και Ρωσίας, Ευρώπης και ΗΠΑ. [ ]
Η θέση λοιπόν ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να χειραφετηθεί πολιτικά ήταν κυρίαρχη στο μυαλό των Αμερικανών. Μπορούσαν να το κάνουν με δύο τρόπους.
Ο πρώτος τρόπος ήταν να παίξουν με τις δυνάμεις μέσα στην ίδια την Ευρώπη, οι οποίες βρίσκονταν σε κατάσταση πολιτικής ατροφίας, δηλαδή δεν ήθελαν να φύγουν από την αγκαλιά της αμερικανικής προστασίας. [ ]
Το δεύτερο όπλο των Αμερικανών, πέρα δηλαδή από το να εκμεταλλεύονται εσωτερικά αυτό το ρεύμα, ήταν οι χώρες οι οποίες δεν συμμερίστηκαν τη στρατηγική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης αλλά είναι μέσα στο παιχνίδι. Αναφέρομαι πρωτίστως στη Βρετανία. [ ] Όταν με επιπολαιότητα, που αξίζει τον κόπο να επισημάνουμε, έγινε η μεγάλη διεύρυνση για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης –οι Γερμανοί πίστευαν ότι είχαν βρει τον τρόπο να κάνουν αυτό που δεν κατάφεραν με στρατιωτικό τρόπο–, χρειάστηκε λίγος χρόνος για να συνειδητοποιήσουν ότι οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ήταν κατά βάση αμερικανόφιλες. Έλαβαν τα ευρωπαϊκά λεφτά, αλλά είχαν την αμερικανική προστασία. [ ] Άρα βρέθηκαν οι ΗΠΑ και με τη νέα Ευρώπη του Ράμσφελντ, με συμμάχους.
Η Τουρκία, λόγω του διογκωμένου εθνικού της Εγώ –φτιάχτηκε από αξιωματικούς και είναι ένα κράτος που ποτέ δεν απαλλοτρίωσε την εθνική του ανεξαρτησία, δεν ήταν ποτέ υποτελές– η Τουρκία λοιπόν θα ήταν ο ιδανικός παίχτης για να τελειώσει το πείραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Λόγω του πληθυσμιακού όγκου και σε συνεργασία με τη Βρετανία, κι αν βάλουμε και τις ανατολικο-ευρωπαϊκές χώρες, θα είχε τελειώσει ο γαλλο-γερμανικός άξονας και γενικά οι χώρες που ήθελαν να πάνε τα πράγματα πιο πέρα. Αυτός είναι ο λόγος λοιπόν που οι Αμερικανοί πάλεψαν και παλεύουν για την Τουρκία. Αυτό που είναι ακατανόητο είναι η βαριά επιπολαιότητα με την οποία ο γαλλο-γερμανικός άξονας και οι υπόλοιπες χώρες, υπό την επήρεια των αμερικανικών πιέσεων, σκέφτηκαν: «ας τους βάλουμε σε τροχιά ένταξης και βλέπουμε». Επειδή όμως η Ε.Ε. είναι θεσμική ένωση, εξ ού και η Κύπρος είναι μέλος –κανένας δεν την ήθελε, αλλά προχώρησαν οι διαδικασίες και δεν μπορούσαν να πουν όχι–, υπάρχει ένα θέμα. Βγαίνει ο Σαρκοζί και η Μέρκελ και εγείρουν διαφωνίες… Οι διαδικασίες όμως προχωρούν, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις προχωρούν. Αυτό σημαίνει ότι, αν οι πολιτικές δηλώσεις δεν μετουσιωθούν σε θεσμικές πράξεις, τότε η Τουρκία θα βρεθεί εντός της Ευρώπης, έστω κι αν αυτό θα σημάνει μια τελείως διαφορετική Ε.Ε.
[ ] Στην Ελλάδα λοιπόν δεν έγινε ποτέ μια συζήτηση τι θα σημάνει μια Τουρκία πλήρες μέλος, με βάση το πώς κατανέμονται οι ψήφοι, ότι θα είναι αναγκαία για τη λήψη απόφασης η συμμετοχή της Τουρκίας στα μπλοκ, και βεβαίως ότι κάποια στιγμή, όσο κι αν βάλουμε μεταβατικές περιόδους, θα υπάρξει η δυνατότητα ελεύθερης διακίνησης, που σημαίνει ότι, όχι μόνο τα νησιά, αλλά και η Θράκη και η Μακεδονία, λόγω της αρχής των συγκοινωνούντων δοχείων και της διαφοράς πληθυσμιακού δυναμικού, θα έχει μια ειρηνική κατάληψη. Αυτή η συζήτηση δεν έγινε ποτέ.
Τελειώνοντας, πρέπει να πω ότι η γνώμη μου είναι πως, αργά ή γρήγορα, οι Ευρωπαίοι θα μπλοκάρουν την Τουρκία, με έναν τρόπο που θα είναι άδικος γι’ αυτήν. Γιατί αυτοί την έβαλαν σε τροχιά ένταξης. Όμως φοβάμαι πως αυτό θα γίνει με έναν τρόπο, η περιβόητη ειδική σχέση, που θα στραφεί εναντίον μας. Διότι θα δώσουν στην Τουρκία, για να μπορέσουν να χρυσώσουν το χάπι, πράγματα τα οποία έχουν σημασία για μας, και θα πάψουν να την ενοχλούν για οτιδήποτε έχει να κάνει με δικά μας εθνικά θέματα (ελληνοτουρκικά, Κυπριακό και πάει λέγοντας).

*Απόσπασμα από μαγνητοφωνημένη εισήγησή του στην εκδήλωση που διοργάνωσαν το Άρδην, το Οικολογείν και η Χριστιανική στις 18/05/09.