ΙΝΚΑ (Ν. ΙΝΚΑ) Οι θέσεις μας σχετικά με την πρόταση του Πα.Σο.Κ. για την ρύθμιση των χρεών των δανειοληπτών

Οι θέσεις μας σχετικά με την πρόταση του Πα.Σο.Κ. για την ρύθμιση των χρεών των δανειοληπτών.

Η πρόταση του Πα.Σο.Κ. για την ρύθμιση των χρεών των δανειοληπτών παρότι έχει μία θετική καταρχήν χροιά, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι πάσχει από μερικότητα και υπό συνθήκες μπορεί να καταστεί τελικά αρνητική για τους δανειολήπτες.
Όπωσδήποτε, αποτελεί μία επιπλέον δυνατότητα για κάποιους δανειολήπτες, αλλά δεν θεραπεύει το πρόβλημα και είναι βέβαιο ότι οι τράπεζες μπορούν να επιλέξουν (και μάλιστα κατά περίπτωση), είτε να στραφούν νομικά κατά της ρύθμισης, είτε να επωφεληθούν πολλαπλά από αυτή, πέραν των καταβολών και σε επίπεδο ισολογισμών, φορολογίας κ.α. .
Σχεδόν ένα χρόνο πριν και ανάμεσα σε ένα σύνολο θέσεων, είχαμε θέσει έντονα και το ζήτημα της επαναδιαπραγμάτευσης των οφειλών στις τράπεζες. Στην λογική αυτή κινείται και η πρόταση του Πα.Σο.Κ.. Η προβληματική όμως είναι ευρύτερη και ο τόπος, όπως και οι κοινωνίες του πλανήτη, έχουν προφανή ανάγκη από ευρύτερες διαφοροποιήσεις της πολιτικής και της οικονομίας.
Η πρόταση είναι μερική, αφού κατά βάση αφορά μόνο όσους δεν έχουν ακίνητη περιουσία και σημαντικά εισοδήματα, αυτούς τελικά που δεν δύνανται να ανταποκριθούν στις δανειακές υποχρεώσεις τους και από τους οποίους οι τράπεζες δεν έχουν την δυνατότητα να εισπράξουν (θα το είχαν πράξει αυτές άλλωστε)..
Η πρόταση ενέχει τον κίνδυνο σχετικοποίησης του ακατάσχετου του μισθού, που ισχύει και θωρακίζει τους δανειολήπτες έναντι των δανειστών – τραπεζιτών. Αυτό που ισχύει σήμερα είναι ότι δεν μπορεί να κατασχεθεί ούτε ένα Ευρώ από τον μισθό των εργαζομένων.
Στην πραγματικότητα οι τράπεζες δεν μπορούν να λάβουν κανένα χρηματικό ποσό από τον μισθό του εργαζόμενου δανειολήπτη, ούτε μπορούν να προβούν σε κατάσχεση του μισθού του. Κατά συνέπεια η πρόταση, πέραν του κινδύνου σχετικοποίησης του ακατασχέτου του μισθού, δίδει στις τράπεζες την δυνατότητα να λάβουν χρηματικά ποσά, τα οποία δεν θα μπορούσαν, άλλως πώς να λάβουν.
Εδώ η πρόταση περιέλαβε βέβαια την κάλυψη των βιοτικών αναγκών των δανειοληπτών, αλλά θα περιμέναμε κάτι εύλογο και πιο κοινωνικά προχωρημένο: την καθιέρωση ακατάσχετου για όλους τους πολίτες για το χρηματικό ποσό που καλύπτει τις βιοτικές τους ανάγκες.
Αυτό θα ήταν και μία απάντηση προς τις τράπεζες, αλλά και σε όσους τις κατηγορούν ότι έχουν σκόπιμα επιβάλλει μία σειρά νομικών ρυθμίσεων, προκειμένου οι πολίτες να είναι αναγκασμένοι να προσφεύγουν σε αυτές, όπως χαμηλούς μισθούς, ανεξέλεγκτα μισθώματα κατοικίας κ.α. .
Μην ξεχνάμε ότι οι τράπεζες στην πλειονότητα των περιπτώσεων έχουν ήδη λάβει σημαντικά χρηματικά ποσά από τους δανειολήπτες, που τις περισσότερες φορές υπερβαίνουν το κεφάλαιο και ένα εύλογο τόκο. Το εμφανιζόμενο ανά περίπτωση ποσό της οφειλής και συναφώς και το προς ρύθμιση χρηματικό ποσό, περιλαμβάνει τεράστια ποσά κεφαλαιοποιημένων τόκων υπερημερίας, τα οποία κατά την θέση μας είναι παράνομα, τοκογλυφικά και αισχροκερδή.
Από την ρύθμιση τομή στα ζητήματα τοκοφορίας των τραπεζικών απαιτήσεων απέχει η πρόταση του Πα.Σο.Κ.. Όμως μία πρώτη αναγκαία κοινωνικά ρύθμιση είναι να τεθεί φραγμός στην δυνατότητα των τραπεζών να δανείζουν με αισχροκερδείς τόκους και να τους κεφαλαιοποιούν.
Στην ίδια την πρόταση και υπό την δική της οπτική όφειλε να υπάρχει αναγκαστικά διάκριση της έννοιας και της αντιμετώπισης μεταξύ του πραγματικά ληφθέντος κεφαλαίου και των εν γένει τόκων αυτού. Μια διαφορετική αντιμετώπιση των τόκων από την πρόταση του Πα.Σο.Κ., θα μπορούσε να αποτελέσει και την απαρχή μιας ρύθμισης που θα περιόριζε τα τοκοληπτικά δικαιώματα των τραπεζών.
Παραβλέπουμε τις κριτικές που έχουν ήδη δημόσια υπάρξει, ότι με την πρόταση διευκολύνονται οι τράπεζες να εισπράξουν οφειλές τις οποίες άλλως δεν θα εισέπρατταν ή να διαγράψουν επισφάλειες, όμως δεν μπορούμε να μην αντιτεθούμε στο περιεχόμενο της πρότασης για τα ακίνητα και την πληρωμή του 85% της αξίας τους, από τους ιδιοκτήτες τους, προκειμένου αυτά να μην εκπλειστηριαστούν. Η λύση για την 1η κατοικία πρέπει να είναι η προστασία της με την διεύρυνση του ακατάσχετου, την περαιτέρω προστασία της οικοσκευής και η επιβολή κανόνων για την επαναρρύθμισης των ασφαλισμένων με υποθήκη οφειλών, που αφορούν την 1η κατοικία, με ευνοϊκούς για τους δανειολήπτες όρους.
Αυτό που θέλουμε κυρίως να επισημάνουμε είναι ότι η πρόταση δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα που προκύπτει από την συμπεριφορά των τραπεζών κατά τη γέννησή του και δεν εκφράζει τις ανάγκες της κοινωνίας, αφού προβλέπει νέα μετακίνηση χρηματικών ποσών προς τις τράπεζες.
Τα γενεσιουργά αίτια των κοινωνικών προβλημάτων όσο αφορά τις τράπεζες έχουν να κάνουν με τα ακόλουθα, που θα πρέπει να επανεξεταστούν :

α) την δυνατότητα των τραπεζών να επιβάλλουν στις κοινωνίες όρους που οδηγούν στον ολοένα και αυξανόμενο τραπεζικό δανεισμό και στην ευρύτερη συνολική κοινωνική και πολιτική εξάρτηση από αυτές.

β) την δυνατότητα των τραπεζών να επιβάλλουν ανεξέλεγκτα υψηλούς τόκους, αυξάνοντας το κοινωνικό και παραγωγικό κόστος του χρήματος και να ενθυλακώνουν για τον εαυτό τους τεράστια κεφάλαια από την οικονομία της χώρας και την κοινωνία εν γένει, χωρίς παραγωγική αξιοποίηση και σε βάρος αυτής. Στην ουσία όλη η παραγωγική και μη διάσταση της χώρας ελέγχεται από τις τράπεζες και αυτό είναι ένα σημείο με έντονα προβληματική διάσταση.

γ) την αποχή του κράτους από την διαχείριση του χρήματος και την χρηματοδότηση των παραγωγικών διαδικασιών και την πλήρη ανάθεση της διαδικασίας αυτής στις τράπεζες, οι οποίες αποκερδαίνουν εις βάρος της κοινωνίας και του ίδιου του κράτους διαχειριζόμενες και εκμεταλλευόμενες κατ΄αποκλειστικότητα το χρήμα που τα κράτη εκδίδουν.

δ) την δυνατότητα των τραπεζών να δανείζουν αφειδώς τους καταναλωτές, είτε για την κάλυψη πραγματικών βιοτικών τους αναγκών, είτε με την δημιουργία τεχνητών βιοτικών αναγκών «επιπέδου ζωής».

ε) την ύπαρξη και εφαρμογή ενός ασφυκτικού και άκαμπτου νομικού πλαισίου, που ευνοεί χαρακτηριστικά τους δανειστές έναντι των δανειοληπτών, διευκολύνει την θέσπιση και εφαρμογή καταχρηστικών όρων και τους θέτει ενώπιον της άμεσης «δαμόκλειας σπάθης» της αναγκαστικής εκτέλεσης.

Βέβαια, ουσιαστικά το ζήτημα αποτελεί και θέμα αλλαγής πολιτικής πλεύσης ως προς τον ρόλο των τραπεζών και των τραπεζιτών στο κοινωνικό γίγνεσθαι και θα περιμέναμε από το Πα.Σο.Κ. να έχουμε μία ουσιαστικά κοινωνικοκεντρική σοσιαλιστική τοποθέτηση, για να την κρίνουμε σε σχέση με τις νεοφιλελεύθερες τοποθετήσεις και πολιτικές.